Đợt rồi mình có nhận lời làm Speaker để nói về con đường trở thành tác giả sách của bản thân từ năm 2018 đến nay. Trong bài viết này mình sẽ gửi đến bạn các nội dung mình đã chia sẻ trong buổi hôm đó nhé!

Lý do để mình lựa chọn trở thành tác giả sách

Mình có một tình yêu đặc biệt với sách, mình rất thích cầm trên tay những cuốn sách mua về, hít hà mùi sách mới, rồi tự tay bọc chúng lại, giữ gìn cẩn thận, ghi cho mình vài dòng lưu giữ khoảnh khắc quyết định mua cuốn đó, vào thời gian đó và những quyết tâm sau khi đọc. Sách đã giúp cuộc đời mình tốt lên, thay đổi để có được những gì mình đang có hôm nay, nên mình rất quý tri thức có được từ sách. 

Chính vì đọc nhiều, đọc đa dạng, sau dần dần mình tìm thấy được những người xung quanh trở thành tác giả sách đầu tay, nên ý định lưu tên mình vào một cuốn sách nào đó bắt đầu xuất hiện với mình khoảng 7-8 năm về trước. Lúc đấy mình đã tự đặt luôn mục tiêu cho bản thân rằng: nhất định phải có cuốn sách vào trước năm 30 tuổi. Thế là mình cứ đưa ý nghĩ đó vào mục tiêu, vận dụng luật hấp dẫn để nhanh chóng biến điều ước đó thành sự thật. Và cuối cùng thì mình cũng đạt được mục tiêu ra mắt cuốn sách đầu tay trước năm 30 tuổi. 

Đối với mình, mục tiêu ban đầu của việc tại sao muốn trở thành tác giả sách là muốn để lại di sản cho chính mình và cuộc đời này. Một giá trị tinh thần, tri thức sẽ tồn tại mãi nếu được xuất bản thành cuốn sách đến tay độc giả. 

Ý nghĩ đó có thể đối với nhiều bạn vẫn chưa đủ để tạo nên động lực viết sách, nhưng với mình nó là một thứ gì thiêng liêng với cột mốc 30 năm cuộc đời. Vì thế mình có một quyết tâm lớn cho việc viết sách và tìm mọi cách để đạt được điều này. 

Tuy nhiên điều tuyệt vời sau đó mình nhận được lại chính là những thứ mình chưa nghĩ đến lúc ban đầu: mình có được những mối quan hệ tuyệt vời từ chính nhân vật rất xuất sắc mà mình viết, họ trở thành mentor, trở thành đối tác của mình sau khi cuốn sách được xuất bản; mình có được một thương hiệu cá nhân nổi bật hơn, tạo được những bước phát triển hơn nhờ cuốn sách; và quan trọng hơn hết là mình biết tất tần tật những khâu để một cuốn sách có thể ra đời được.

Làm thế nào để bắt đầu trở thành tác giả sách?

Kể từ khi có ý định viết sách, mình bắt đầu lân la tìm hiểu câu chuyện xuất bản sách. Sau khi biết một chị quen cũng có sách xuất bản, mình hỏi xem chị đã làm thế nào, và chị đã cho mình thông tin liên lạc của nhà xuất bản (Phụ nữ) để trao đổi bản thảo. Mình hỏi xong thông tin là lên kế hoạch viết sách. 

Ban đầu mình gửi một bản thảo về một truyện ngắn nhỏ đến NXB nhưng họ từ chối vì chưa phù đủ sức thuyết phục để có thể bán được ra thị trường. Và họ gợi ý cho mình một nội dung khác vì thấy background của mình chuyên phỏng vấn các nhân vật Việt ở khắp thế giới. Họ đề xuất 2 phương án, là viết về các nhân vật như vậy, hai là dịch sách. 

Mình đã chọn phương án viết về nhân vật, những nhân vật mình từng phỏng vấn và các nhân vật tìm kiếm thêm. Nhưng bản thân mình cũng nhiều lần trì hoãn việc viết sách, để cuốn sách ra đời được, mình mất tới gần 3 năm cho việc suy nghĩ, trì hoãn và tìm kiếm người chung chí hướng. Vì mình muốn có bạn đồng hành để cùng thúc nhau đi nhanh hơn, có thêm động lực để viết hoàn thiện hơn. 

Sau đấy mình nhắn cho sếp của mình, mời anh cùng tham gia dự án, vì thời điểm ấy anh là một trong những cây viết đầu tiên viết về thể loại đó. Anh đồng ý nhưng không có thời gian chỉnh sửa bản thảo theo đúng yêu cầu NXB, nên kế hoạch hoàn thiện tạm dừng. Rồi mình tiếp tục tìm kiếm thêm bạn đồng tác giả khác trên các trang báo uy tín, thế là 2 người xa lạ đồng ý đi chung dự án sách vì có chung mục tiêu giống nhau. 

Tụi mình mất tầm 6 tháng để hoàn thiện khâu phỏng vấn, viết bài, hoàn thiện bản thảo. Sau khi tham khảo các hình thức xuất bản, (bán bản quyền và tự xuất bản), mình đã chọn tự đầu tư toàn bộ cho dự án. Bởi mức nhuận bút mà NXB đưa ra mình thấy không như mong đợi. 

Mình chủ động liên hệ với NXB thế giới để được xin cấp phép cuốn sách, rồi mình nhờ bạn của mình thiết kế bìa, dàn trang cho cuốn sách theo như đúng mong muốn. Sau cùng là tham khảo cơ sở để in ấn cuốn sách. Mình chưa biết sách sẽ bán được hay không vì lúc đó mình cũng không có cộng đồng, mình cũng chưa biết sẽ bán nó ra như thế nào, nhưng mình muốn đạt được mục tiêu xuất bản sách, rồi sau đó tính tiếp.

Những khó khăn khi làm sách?

Cuốn sách đầu tiên của mình làm gặp khá nhiều khó khăn, vì mình tự xuất bản sách, và cũng không thông qua đơn vị nào cả, nên chỉ đọc bài trên mạng, rồi tự tìm hiểu, rồi tự liên hệ, bản thân chưa có mối quan hệ sẵn nữa nên quá trình này kéo dài đến hơn 1 năm, mình mới ra được sách.

Điều đầu tiên là lúc tiến hành phỏng vấn nhân vật, vì mình chọn dòng sách phỏng vấn, tường thuật về chân dung nhân vật nên việc bản thảo hoàn thành sớm hay không phụ thuộc nhiều vào nhân vật có đồng ý phỏng vấn hay không. Phần lớn nhân vật đều ở nước ngoài, việc lệch múi giờ, việc họ bận và trì hoãn khiến mình chạy theo liên tục. Đôi khi rất mệt mỏi và từng có ý định chuyển nhân vật, nhưng mỗi lần chuyển là một lần khó vì tìm kiếm sao cho phù hợp, rồi chưa kể họ có đồng ý hay không nữa. Mình cứ bám theo lịch của họ, nhắn họ liên tục, thậm chí chỉ xin 30 phút mỗi tối để được trò chuyện cùng họ. Vì là cuốn đầu tiên, bản thân lại chưa có sách nào trên tay, nên tâm thế phỏng vấn lúc ấy mình đang đứng ở vai trò thấp hơn họ nên còn rất sợ và ngại.

Nhưng sau nhiều lần bám trụ như thế, cuối cùng mình cũng hoàn thành được bản thảo trong khoảng thời gian 2 tháng. 

Còn bây giờ thì sau cuốn sách đó và vài cuốn khác, mình cũng sắp cho ra cuốn tiếp theo cũng về phỏng vấn nhân vật (nhưng lần này, các nhân vật chủ động đăng ký với mình thay vì mình đi tìm nhiều hơn). Họ cũng nhiệt tình hỗ trợ để hoàn thành sớm nhất bài phỏng vấn.

Vấn đề tiếp theo nữa là vấn đề thiết kế, dàn trang. Bạn mình cũng chưa từng làm chuyện ấy bao giờ nên cũng gặp nhiều vấn đề xử lý. Bìa sách thay đổi đến 8 – 9 lần để chốt được phương án cuối cùng, vì lúc đó mình cũng không nghĩ ra được ý tưởng gì, làm rồi bỏ, làm rồi bỏ, rồi tham khảo nhiều nơi, tụi mình mới ra được phương án cuối. 

Dàn trang cũng ngồi chỉnh từng lỗi chính tả, câu từ, morat trên chính bản thiết kế, mà đáng lý ra công đoạn này phải được chỉnh và duyệt trên file word bản thảo. Tụi mình đã đi ngược quy trình nên rất mất thời gian cho chuyện này. Quá trình này mất đến vài tháng mới chỉnh xong vì bạn mình ban ngày đi làm công ty, tối hoặc cuối tuần mới có thể chỉnh cho mình được. 

Tiếp theo là đến công đoạn xin giấy phép NXB. Ban đầu mình bị NXB Đà Nẵng từ chối cấp phép vì yêu cầu khá nhiều thủ tục mà mình thấy không cần thiết. Nên mình tìm NXB khác, sau nhiều lần cân nhắc, mình chọn NXB thế giới vì bên đó uy tín, cũng có thương hiệu. Lần này thì bạn đồng tác giả là người liên hệ để nhờ thông qua mối quan hệ. Thông thường NXB thế giới sẽ không làm việc với cá nhân tác giả mà thông qua công ty sách, đơn vị làm sách nên cần có mối quan hệ để liên hệ với chị biên tập trong đó. Phần làm việc với NXB cũng mất tầm 2 tháng, vì sách biên tập chưa đúng với quy cách về các câu từ, chính tả nên phần chỉnh sửa lại cũng khá nhiều.

Thị trường xuất bản sách

Thị trường xuất bản hiện tại đang có những hình thức đa dạng để lựa chọn như: bán bản quyền, hợp tác liên kết xuất bản, tự xuất bản dưới dạng sách in hoặc sách điện tử. 

Thời gian trước, các tác giả thích lựa chọn việc bán bản quyền nhiều hơn vì hầu như bạn không cần quan tâm đến các khâu sau khi bản thảo hoàn thiện. Bạn chỉ cần viết tốt, thuyết phục được NXB mua là bạn sẽ được trả khoản nhuận bút từ 8 – 10%x giá bìa x số lượng sách xuất bản. Nếu dành nhiều thời gian cho việc viết sách, trung bình có thể ra được một cuốn trong vòng từ 1 – 2 tháng, bạn cũng có một khoản thu nhập tốt nhờ viết sách bán bản quyền. 

Hiện tại các tác giả dần chuyển sang việc tự xuất bản nhiều hơn. Việc tự xuất bản bạn cần có những lưu ý như: bạn cần bỏ một kinh phí đầu tư từ 60 – 80 triệu để xuất bản từ 1000 – 1500 cuốn sách; bạn cần có một lượng cộng đồng để đủ tự tin rằng sách mình sẽ có lượng độc giả sẵn sàng chi trả; dù hình thức này bạn chủ động lựa chọn đơn vị hợp tác nhưng bản thảo cũng cần được thẩm định bởi những người có kinh nghiệm trước khi xuất bản, vì nó ảnh hưởng đến khâu phát hành sách đến các kênh phân phối, đơn vị NXB cấp phép. 

Dù đợt dịch bệnh Covid đã làm giảm khả năng xuất bản, các đơn vị dần ưu tiên cho các bản thảo chất lượng, có thị trường của các tác giả đã từng có sách trước đó hơn là các tác giả đầu tay nhưng nhu cầu cho cả độc giả, tác giả, và đơn vị làm sách vẫn luôn còn đó. 

Như DIMI book hiện tại, gần như mỗi ngày đều nhận 1 – 2 thông tin đăng ký tư vấn từ các tác giả chưa hiểu gì về con đường xuất bản, tất cả họ đều có nhu cầu muốn có sách với cách nhanh nhất có thể. 

Ngoài sự lựa chọn về sách điện tử, việc đầu tư cho các sản phẩm sách chất lượng hơn cả về mặt nội dung, thiết kế, in ấn cũng đang được dịch chuyển. Những cuốn sách được làm bắt mắt, in màu, chất lượng giấy tốt hơn rất nhiều.

Bản thân mình khi làm cuốn sách đầu tiên, mình cũng chọn in màu, chất lượng giấy cao cấp dù phải bỏ ra một kinh phí khá cao để đầu tư. Nhưng độc giả vẫn sẵn sàng chi trả số tiền 189k cho một cuốn sách đẹp đến tay họ. Vì thế mà khi làm việc với tác giả, mình cũng tư vấn để tác giả chọn cho mình việc đầu tư làm sách theo phong cách hiện đại, được thể hiện ở dàn trang, thiết kế, lẫn in ấn. 

Định hướng phát triển sự nghiệp tác giả sách

Điều đầu tiên khi nghĩ đến việc trở thành tác giả, bạn cần có thời gian viết rất nhiều để đủ tự tin với năng lực viết lách lẫn chuyên môn trước khi tạo nên một sản phẩm mang đến giá trị cho độc giả. 

Sau đó là việc bạn lựa chọn hướng đi thế nào sao cho phù hợp với bản thân: có thể lựa chọn con đường chắp bút, có thể lựa chọn con đường làm tác giả sách (chuyên bán bản quyền cho NXB), hoặc tác giả sách nhưng theo hướng kinh doanh hơn (tự xuất bản), hoặc trở thành biên tập viên sách… 

Riêng đối với mảng tác giả sách, để lựa chọn ngách viết và ý tưởng nội dung cho cuốn sách, mình hay nghiên cứu theo cách là ra nhà sách, xem cách bố trí những cuốn bán chạy, đáng quan tâm để xem thị hiếu của độc giả. Và nghiên cứu hành vi mua sắm trên TIKI, mình tìm từ khoá các nội dung liên quan mà mình quan tâm như sách du học, sách viết lách… mình xem từng cuốn và xem số lượng bán trên đó, nếu số lượng cao, luôn xếp vào top 100 cuốn bán chạy thì đó là cuốn sách có thị trường. 

Mình có thể chọn để viết khác hơn họ bằng cách mua về nghiên cứu, tìm kiếm. Điều quan trọng là khi cho ra một cuốn sách, bạn cần phải trả lời được: cuốn sách này khác gì so với thị trường đang có? Tại sao độc giả lại mua nó?

Nếu bạn ban tâm đến tự xuất bản sách, có thể tham khảo dịch vụ của DIMI Book tại đây: https://xuatbansach.dimibook.com/

Nhận bài viết qua EmailĐể không bỏ lỡ bất kỳ thông tin hữu ích nào

Đăng ký nhận bài viết mới nhất của Hạnh qua email nhé.

EmailEmail của bạn

NameTên bạn là gì?

ĐĂNG KÝ